Η μεγάλη πληγή των χρησιμοποιημένων καταλυτών

Ο Γιάννης Ελαφρού στην εφημερίδα Καθημερινή, δημοσίευσε πριν από αρκετούς μήνες ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για το θέμα των καταλυτών.  Πού πηγαίνουν όταν αφαιρούνται από τα αυτοκίνητα; Πού αποθηκεύονται;
Το θέμα είναι σοβαρό και σχετίζεται άμεσα με προηγούμενο κείμενο που δημοσιεύσαμε σ’ αυτό το blog (πατήστε εδώ ).  Αναδημοσιεύω παρακάτω το σημαντικό άρθρο του κ. Ελαφρού.
700.000 Ι.Χ. με χαλασμένους καταλύτες

Αδιαφορία οδηγών και ανεπαρκείς έλεγχοι έχουν ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του αέρα με βενζόλιο και άλλους καρκινογόνους ρύπους.

Πάνω από μισό εκατομμύριο καταλυτικά αυτοκίνητα στην Αττική κυκλοφορούν και οπλοφορούν, «πυροβολώντας» επικίνδυνους ρύπους λόγω φθαρμένου καταλύτη! Τα αυτοκίνητα με ληγμένο καταλύτη ξερνούν καρκινογόνο βενζόλιο και άλλες βλαβερές ουσίες, λόγω του διάτρητου συστήματος ελέγχων και εποπτείας των οχημάτων, αλλά και της αδιαφορίας πολλών οδηγών. Την ίδια ώρα η αγορά μαστίζεται από καταλύτες-μαϊμούδες.

«Με μέσους υπολογισμούς εκτιμάμε ότι τουλάχιστον 500.000 αυτοκίνητα στην Αττική και άλλα 200.000 στην υπόλοιπη Ελλάδα χρειάζονται αλλαγή του καταλύτη τους», λέει στην «Κ» ο κ. Κώστας Καλπαδάκης, διευθυντής εταιρείας συλλογής και ανακύκλωσης καταλυτών. Ετσι ο καταλυτικός μετατροπέας… μετατρέπεται σε πηγή εκπομπής ρύπων από μέσο αποφυγής τους. Τα καταλυτικά αυτοκίνητα ήρθαν για να αντικατασταθεί ο πολύ επικίνδυνος μόλυβδος, που υπήρχε στην παλιά βενζίνη, αλλά όταν φθαρεί ο καταλύτης, σκορπούν βενζόλιο και άλλους ρύπους.

Θέλουν ιδιαίτερη μεταχείριση

«Σήμερα στην Αττική κυκλοφορούν περίπου 1.500.000 καταλυτικά αυτοκίνητα. Πάνω από τα μισά θα έπρεπε να έχουν ελέγξει ή και αλλάξει τους καταλύτες τους», σημειώνει ο κ. Καλπαδάκης. Πόσω μάλλον όταν οι καταλύτες πρώτης γενιάς, δηλαδή των οχημάτων που κυκλοφόρησαν από ’92-’97, δεν ήταν τόσο ανθεκτικοί όσο οι πλέον σύγχρονοι. «Με βάση τα δικά μας στοιχεία, μόνο 150.000 αυτοκίνητα έχουν αλλάξει καταλύτες», λέει ο κ. Καλπαδάκης. Δηλαδή από υποχρέωση έγινε κίνηση καλής θέλησης! Στα αυτοκίνητα τελευταίας γενιάς η αντοχή του καταλύτη είναι αναβαθμισμένη. Αλλά αυτό δεν τον κάνει άτρωτο. «Όσο βελτιωμένοι και εάν είναι οι καταλυτικοί μετατροπείς, χρειάζονται ιδιαίτερη μεταχείριση. Ο καταλύτης υφίσταται θερμική και μηχανική καταπόνηση. Απαιτείται σωστή συντήρηση του κινητήρα, ενώ πρέπει να αποτρέπεται οπωσδήποτε η προθέρμανση του αυτοκινήτου, η υπέρογκη φόρτωσή του κ.λπ. Ειδικά στις κυκλοφοριακές συνθήκες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, η φθορά είναι πιο γρήγορη», λέει στην «Κ» ο κ. Σάκης Τσιούτρας, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεταφορών, που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλη ζημιά γίνεται από τα νοθευμένα καύσιμα. «Στην περίπτωση αυτή ο καταλύτης δηλητηριάζεται», σημειώνει. Και στη συνέχεια δηλητηριάζει…

Πώς εντοπίζεται το πρόβλημα στον καταλύτη; Κατ’ αρχήν, μέσω του ελέγχου των εκπομπών. Όμως, η Κάρτα Ελέγχου Καυσαερίων –παλιότερα τουλάχιστον– έβγαινε συχνά από το… τηλέφωνο. Σήμερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων της αγοράς, τα περισσότερα συνεργεία προσέχουν, καθώς δεν αξίζει για λίγα ευρώ να διακινδυνεύσουν ένα βαρύ πρόστιμο. Αλλά πολλοί ιδιοκτήτες Ι.Χ. απλά δεν βγάζουν κάρτα. Όπως δεν περνούν και από τα ΚΤΕΟ, όπου επίσης θα μπορούσε να εντοπιστεί το πρόβλημα.

Έρευνα του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης έδειξε ότι το 40% των αυτοκινήτων δεν έχει περάσει ΚΤΕΟ, ενώ το 42% δεν έχει βγάλει κάρτα ελέγχου καυσαερίων. Στην Αττική τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, καθώς υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 700.000 οχήματα δεν έχουν περάσει ποτέ από τα ΚΤΕΟ.

Τελείως ανεπαρκείς είναι όμως και οι έλεγχοι στους δρόμους. Την ευθύνη φέρει το ΥΠΕΧΩΔΕ, το οποίο διαθέτει 24 κινητές μονάδες ελέγχου στην Αθήνα. Οι έλεγχοι όμως είναι κυριολεκτικά… ενδεικτικοί, καθώς δεν υπερβαίνουν τα 10.000 Ι.Χ. τον χρόνο. Δηλαδή, περίπου 40 οχήματα ανά εργάσιμη ημέρα, για όλα τα συνεργεία!

Σταγόνα στον ωκεανό της αυθαιρεσίας. Ακόμα όμως και αυτοί οι έλεγχοι είναι αποκαλυπτικοί: το 2005, το 26% των οχημάτων είχε ρυπογόνους κινητήρες! Το ένα στα οκτώ μάλιστα από τα ρυπογόνα αυτοκίνητα διέθετε Κάρτα Ελέγχου Καυσαερίων!

«Είναι ανάγκη τα συνεργεία του ΥΠΕΧΩΔΕ να εντατικοποιήσουν τους ελέγχους», τονίζει ο κ. Καλπαδάκης. «Προτείναμε επίσης στους ελέγχους που κάνει η Τροχαία σε όλη την Ελλάδα να ζητείται –εκτός από άδεια, δίπλωμα οδήγησης και ασφάλεια– και η Κάρτα Καυσαερίων». Κάπως καλύτερη είναι η κατάσταση στα καταλυτικά που πωλούνται τα δύο τελευταία χρόνια, καθώς αρκετές εταιρείες συνοδεύουν την πώληση με προσφορά δωρεάν σέρβις για μερικά χρόνια. «Τα σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου μπορούν να ανακαλύψουν αμέσως εάν ο καταλύτης δεν δουλεύει σωστά.

Στα εξουσιοδοτημένα συνεργεία δύσκολα μπορεί κάποιος να φύγει με πρόβλημα στον καταλύτη», μας λέει ο κ. Γιάννης Ζιώμας, καθηγητής στους Χημικούς Μηχανικούς του ΕΜΠ. Τι γίνεται όμως μετά τη λήξη της περιόδου δωρεάν σέρβις;

Αλλά και η αντικατάσταση του καταλύτη θέλει προσοχή, καθώς «το 80% των ιμιτασιόν καταλυτών που κυκλοφορούν στην αγορά δεν έχει την απαραίτητη πιστοποίηση από το υπουργείο Μεταφορών», λέει ο κ. Καλπαδάκης. Αποκαλυπτική για την ποιότητά τους είναι η τιμή τους: μόλις 30 ευρώ! «Τόσο αγοράζουμε εμείς τους ληγμένους που πάμε για ανακύκλωση. Σκεφτείτε τι εκπομπές καυσαερίων και τι αντοχή θα έχουν». Αρκετοί έμποροι παίρνουν πιστοποίηση για δύο τύπους καταλυτών και πουλούν άλλους 20! Και εδώ όμως οι έλεγχοι είναι ανεπαρκέστατοι.

Αν πρόκειται για καταλύτη αντιπροσωπείας, το κόστος είναι από 400 – 1.200 ευρώ, ανάλογα με τον τύπο του αυτοκινήτου, ενώ οι πιστοποιημένοι ιμιτασιόν στοιχίζουν έως 250 ευρώ.

Η ανακύκλωση

Χαμός όμως γίνεται και με την ανακύκλωση των καταλυτών, καθώς κανείς δεν ξέρει πού πηγαίνουν μετά τη χρήση τους. Κάθε διαλυτήριο και συνεργείο αυτοκινήτων πρέπει να διαθέτει ένα βιβλίο, όπου θα καταγράφεται η κίνηση των καταλυτών.

«Είναι υποχρεωμένοι να τους διαθέτουν αποκλειστικά σε ειδικά αδειοδοτημένες εταιρείες για τη διαχείριση καταλυτών, οι οποίες στη συνέχεια τους στέλνουν στη Γερμανία όπου υπάρχουν ειδικές μονάδες», σημειώνει ο κ. Καλπαδάκης. «Δυστυχώς, όμως, ούτε βιβλία υπάρχουν ούτε έλεγχοι και έτσι λυμαίνονται την αγορά διάφοροι τύποι, συχνά αλλοδαποί. Εάν συνεχιστεί αυτή η ανεξέλεγκτη κατάσταση οι αδειοδοτημένες εταιρείες θα κλείσουν».

Οι ρύποι περνούν στην τροφική αλυσίδα

Οι ρύποι των καταλυτικών αυτοκινήτων βρίσκονται ήδη γύρω μας, σε αυξημένες μάλιστα συγκεντρώσεις σε σχέση με το εξωτερικό, αποκαλύπτοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στη συντήρηση και την αλλαγή των καταλυτών. Οι συγκεντρώσεις βενζολίου στην Αθήνα κινούνται, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ, στα 7 mg/m3, όταν η τρέχουσα τιμή-στόχος της Ε.Ε. είναι τα 10 mg/m3. Από το 2010 όμως μειώνεται στα 5 mg/m3. Αξίζει να σημειωθεί ότι το βενζόλιο θεωρείται καρκινογόνο ακόμα και σε απειροελάχιστες ποσότητες και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δεν έχει θέσει κάποιο όριο ασφαλείας, καθώς θεωρεί ότι τέτοιο δεν υπάρχει. Ενα αυτοκίνητο με φθαρμένο καταλύτη εκπέμπει μέχρι και δέκα φορές περισσότερο βενζόλιο, απ’ ό,τι ένα κανονικό! Μάλιστα, μπορεί να είναι πιο επιβλαβές ακόμα και από ένα όχημα χωρίς καταλύτη.

Αλλά δεν είναι μόνο το βενζόλιο. Έρευνες που πραγματοποίησαν δύο λέκτορες του Εργαστηρίου Οικολογίας και Προστασίας του Περιβάλλοντος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου (οι κ.κ. Αντωνία Ρήγα – Καρανδεινού και Κώστας Σαϊτάνης) ανίχνευσαν στο χώμα και σε φυτά δίπλα σε λεωφόρους της Αθήνας αξιόλογες συγκεντρώσεις μετάλλων που προέρχονται από τους καταλύτες. Πρόκειται για τα λεγόμενα «μέταλλα της ομάδας της πλατίνας» (πλατίνα, παλλάδιο, ρόδιο, ιρίδιο, όσμιο, ρουθήνιο), τα οποία βρίσκονται στους καταλύτες για να συγκρατούν ρύπους, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα, οι υδρογονάνθρακες και τα οξείδια του αζώτου.

Τα καυσαέρια όμως διαβρώνουν τις επιφάνειες των καταλυτών, απελευθερώνοντας τα μέταλλα αυτά στην ατμόσφαιρα. Η διασπορά τους με τη βοήθεια του αέρα και του νερού είναι μεγάλη, ενώ έχει παρατηρηθεί ακόμα και όξινη βροχή με τα στοιχεία αυτά!  Η επικινδυνότητα των συγκεκριμένων ρύπων δεν είναι ακόμα γνωστή, καθώς η χρήση τους είναι σχετικά πρόσφατη, αλλά υπάρχουν ήδη αρκετές επιστημονικές δημοσιεύσεις που σημειώνουν ότι περνούν στην τροφική αλυσίδα και συσσωρεύονται στον λιπώδη ιστό. «Όσο μεγαλύτερη είναι η χρήση και η φθορά των καταλυτών, προφανώς τόσο μεγαλύτερη είναι και η διασπορά των συγκεκριμένων μετάλλων», τόνισε ο κ. Κώστας Σαϊτάνης.


ΣXETIKA ΘEMATA


Καρκινογόνοι 700.000 καταλύτες_(…EΛΛAΔA…)

Σχολιάστε

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

econoesis.gr

email: info@sydiap.cosmotemail.gr – Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τ.Θ.: 17079 – Τ.Κ.: 54210, Θεσσαλονίκη – Τηλ: 2310/326.717 – Fax: 2310/326.716